Prezentujemy historię prac nad zmianą rozporządzenia ws. badań lekarskich dla sportowców, o którą świat sportowy walczył od 2004 roku, kiedy to była ostatnia zmiana przepisów w tym zakresie. Wreszcie, po kilkunastu latach bezskutecznych prób, sprawa nabrała tempa i wkrótce może być końcowy efekt zadowalający uprawiających sport dzieci i młodzieży, a także wielu działaczy, trenerów, a przede wszystkim zawodników – amatorów.
Problem badań lekarskich dla sportowców od wielu lat był problemem, który niepokoił klubowych działaczy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami badania lekarskie powinny być przeprowadzane raz na sześć miesięcy, a uprawnionymi do orzekania są lekarze medycyny sportowej. Takie zapisy sprawiały, że, by uzyskać opinie lekarską w tym zakresie, trzeba było wielokrotnie oczekiwać w długich kolejkach, dostępność do lekarzy była ograniczona do minimum, a że limity NFZ były niewielkie, to niekiedy trzeba było wydawać krocie za podbicie „kart zdrowia sportowca”.
Znając masowość uprawiania sportu, a w szczególności piłki nożnej praktycznie w każdej wiosce, bądź małym czy większym miasteczku, to możliwość przeprowadzania badań i ich częstotliwość budzą wątpliwości w ich dokładność, zgodnie z zaleceniami w rozporządzeniu, które do dzisiaj obowiązuje.
Można się zastanawiać, czy kilku bądź kilkunastu lekarzy w województwie jest w stanie przeprowadzić badania upoważniające do uprawniania sportu. Mogło być więc tak, że w wielu przypadkach zdarzało się zwykłe, masowe „podbijanie kart”.
Poniżej przytaczamy wyciąg z Regulaminu Maratonu Warszawskiego dostępnego w sieci pod adresem http://pzumaratonwarszawski.com/regulamin-2018/ dotyczącego występu w Maratonie na podstawie Oświadczenia (rozdz. XII ust. 6):
„Uczestnik oświadcza, że jest zdolny do udziału w biegu, nie są mu znane żadne powody o charakterze zdrowotnym wykluczające go z udziału w biegu oraz że startuje na własną odpowiedzialność, przyjmuje do wiadomości, że udział w biegu wiąże się z wysiłkiem fizycznym i pociąga za sobą naturalne ryzyko wypadku, odniesienia obrażeń ciała i urazów fizycznych (w tym śmierci), a także szkód i strat o charakterze majątkowym. Ponadto, z udziałem w zawodach mogą wiązać się inne, niemożliwe w tej chwili do przewidzenia, czynniki ryzyka. Podpisanie oświadczenia o znajomości regulaminu oznacza, że Uczestnik rozważył i ocenił zakres i charakter ryzyka wiążącego się z udziałem w biegu, startuje dobrowolnie i wyłącznie na własną odpowiedzialność. Decyzje lekarzy dotyczące kontynuowania biegu podczas imprezy są ostateczne i nieodwołalne.”
Pojawia się więc pytanie, czy któryś z zawodników uprawiających piłkę nożną, jest w stanie przebiec dystans maratonu lub nawet półmaratonu w trakcie meczu?
Dlaczego więc, w przypadku biegaczy wystarczy oświadczenie, a w przypadku sportowców wymagane są specjalistyczne badania?
Wielokrotne starania Polskiego Związku Piłki Nożnej o pochylenie się nad kwestią badań lekarskich nie przynosiły efektu. Bezskutecznie rozmowy odbywali wybitni piłkarze i działacze. Wreszcie, w lipcu Zarząd PZPN-u postanowił powierzyć sprawę Prezesowi Podkarpackiego ZPN Mieczysławowi Golbie. Decyzja była uzasadniona, bowiem jako Senator RP, M. Golba miał większe możliwości dotarcia do odpowiednich, decyzyjnych osób.
– Długo analizowałem ten bardzo złożony problem. Zacząłem rozważać, którą ścieżką pójść, który resort będzie najodpowiedniejszy – mówi Prezes Podkarpackiego ZPN.
– Stanęło na Ministerstwie Sprawiedliwości i tutaj składam wielkie podziękowania Wiceministrowi Marcinowi Warchołowi, który jako profesor prawa od samego początku zaangażował się w pomoc przy rozwiązaniu problemu oraz poparł nasze działania. Pan Minister znał ten problem bo sam też grał w piłkę i musiał wykonywać badania upoważniające do gry– dodaje M. Golba.
To właśnie z inicjatywy Prezesa Podkarpackiego ZPN – Mieczysława Golby – Senatora RP i Wiceministra Sprawiedliwości Pana Marcina Warchoła w dniu 3 września 2018 r. w Ministerstwie Zdrowia doszło do spotkania, którego tematem było wydłużenie okresu badań dla zawodników – amatorów.
W rozmowach uczestniczyli Wiceminister Zdrowia Józefa Szczurek – Żelazko, Podsekretarz stanu Zbigniew Król, Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł oraz Przewodniczący senackiej Komisji Zdrowia Waldemar Kraska.
Polski Związek Piłki Nożnej reprezentowali Prezes Zbigniew Boniek, Prezes Dolnośląskiego ZPN – Andrzej Padewski oraz Prezes Podkarpackiego ZPN Mieczysław Golba. Stronę medycyny sportowej reprezentował konsultant krajowy Andrzej Rakowski.
– Doskonale wiemy z jakimi problemami związanymi z przeprowadzaniem badań dla sportowców – amatorów mierzą się sami zawodnicy, ale także działacze klubowi i rodzice. Do lekarzy sportowych uprawnionych do wydawania opinii bardzo trudno się dostać, a jeśli już się uda, to limity bardzo szybko są wykorzystywane i wiążą się z dodatkowymi opłatami – mówił wtedy Mieczysław Golba.
– Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł zaznaczył: znam bardzo dobrze problem badań wykonywanych przez lekarzy medycyny sportowej, deklaruję pełną pomoc w tej sprawie. Dołożę wszelkich starań żeby obecny stan rzeczy zmienić. Nie możemy jako Państwo tolerować w wielu przypadkach fikcji – dodał minister Warchoł.
Jak podkreśla obecnie M. Golba, Prezes Boniek wniósł podczas wrześniowego spotkania kilka ważnych i znaczących uwag do proponowanej zmiany rozporządzenia i konieczności jego wprowadzenia, podając argumenty krytyczne wobec istniejącego wówczas rozporządzenia w sprawie badań dla piłkarzy.
Na tym spotkaniu omówiono jedną z najważniejszych kwestii – częstotliwość przeprowadzania badań sportowcom.
Kolejne spotkanie odbyło się w Ministerstwie Sportu w dniu 13 września 2018 r.
W spotkaniu uczestniczyli Wiceminister Sportu Jan Widera, Wiceminister Zdrowia Józefa Szczurek – Żelazko, Podsekretarz stanu Zbigniew Król, Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł oraz Prezes Podkarpackiego ZPN Mieczysław Golba – Senator RP.
Ważnym punktem spotkania była analiza obecnej sytuacji badań lekarskich dla sportowców oraz możliwości ich uproszczenia. Strony ustaliły, że należy jak najszybciej wstąpić do Krajowych Związków Sportowych o przedstawienie granicy sportowca amatora z sportowcem uprawniającym sport zawodowo.
– Jestem przekonany, że to już w niedługim czasie zostanie zlikwidowana fikcja w postaci badań lekarskich dla sportowców amatorów. Kilku, czy nawet kilkunastu lekarzy medycyny sportowej nie jest w stanie zbadać ponad 60 tysięcy piłkarzy na Podkarpaciu. Jest to duże obciążenie dla piłkarzy amatorów, którzy dwa razy w roku muszą wykonywać takie badania. Ponad 10 lat PZPN zabiegał o zmianę tego absurdu. Nie było łatwo. Dopiero teraz po interwencji Wiceministra Sprawiedliwości Pana Marcina Warchoła lobby medycyny sportowej w ministerstwie zdrowia zostało rozbite. To jest rewolucja na skalę całego kraju. To jest bardzo dobra wiadomość dla sportowców i działaczy klubowych. Już niebawem fikcja przestanie gnębić małe kluby sportowe – zapewniał po wrześniowych spotkaniach senator Mieczysław Golba
W wyniku przeprowadzonych rozmów Ministerstwo Zdrowia zwróciło się z pismem do Ministerstwa Sportu z prośbą o wskazanie we współpracy ze związkami sportowymi poziomu współzawodnictwa sportowego, wymagającego opinii o stanie zdrowia wydanej przez uprawnionego lekarza.
Następnie, ten sam resort przygotował projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniający rozporządzenie w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń. W projekcie rozporządzenia § 3. Badania specjalistyczne i diagnostyczne, o których mowa w § 1 ust. 1, obejmują już tylko siedem punktów potrzebnych do uzyskania orzeczenia, natomiast w poprzednim rozporządzeniu było ich aż piętnaście. Kolejna zmiana w § 4. w pkt. 3 dotyczy czasu ważności orzeczeń. Dotychczasowe „Badania okresowe przeprowadzane są co 6 miesięcy” zastąpiono stwierdzeniem „Badanie okresowe przeprowadza się co 12 miesięcy”.
Na początku października minionego roku w Ministerstwie Sportu, a następnie w Ministerstwie Zdrowia odbyły się kolejne spotkania w których uczestniczyli: Wiceminister Sportu Jan Widera, Wiceminister Zdrowia, Podsekretarz stanu Zbigniew Król, Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł, Prezes Podkarpackiego ZPN Senator RP Mieczysław Golba oraz dyrektorzy poszczególnych departamentów.
Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł po konsultacji z senatorem Mieczysławem Golbą, a zarazem Prezesem Podkarpackiego Związku Piłki Nożnej oraz z zespołem roboczym Ministra Sprawiedliwości złożył poprawkę do projektu rozporządzenia w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń, aby do ich wydawania byli również uprawnieni lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. (POZ).
Ministerstwo Zdrowia niezwłocznie po otrzymaniu wniosku Wiceministra Sprawiedliwości Pana Marcina Warchoła przesłało uzupełniony projekt rozporządzenia do konsultacji poszczególnych resortów.
9 listopada minionego roku odbyło się spotkanie w Ministerstwie Zdrowia, w którym uczestniczyli Minister Zdrowia Łukasz Szumowski, Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł i Prezes Podkarpackiego ZPN, Senator RP Mieczysław Golba.
Łukasz Szumowski dostrzegł problem z dostępem do badań, zaznaczając również, że może to powodować zagrożenie dla zdrowia piłkarzy – amatorów. Zapewnił uczestników spotkania, że większa dostępność usług zdrowotnych, będzie przedmiotem negocjacji i analiz w planie budżetu na przyszły rok. Minister dodał, że opinia Wiceministra Warchoła, aby rozszerzyć katalog lekarzy uprawnionych do wydawania orzeczeń piłkarzom amatorom o lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jest zasadna.
Prace nad zmianą rozporządzenia nabrały tempa w ostatnich dniach starego, 2018 roku oraz na początku nowego 2019.
13 grudnia w Ministerstwie Edukacji Narodowej doszło do spotkania Sekretarz Stanu Marzeny Machałek, Wiceministra Sprawiedliwości Marcina Warchoła i Prezesa Podkarpackiego ZPN, Senatora RP Mieczysława Golby. Podczas rozmów, zostały poruszone sprawy dotyczące badań dzieci i młodzieży w wieku szkolnym oraz w Szkołach Mistrzostwa Sportowego.
Z kolei 21 grudnia 2018r, Wiceminister Sprawiedliwości Marcin Warchoł spotkał się w Ministerstwie Zdrowia z ministrem Łukaszem Szumowskim w celu modyfikacji rozporządzenia poprzez rozszerzenie dostępu do badań przyznając uprawnienia oprócz lekarzy sportowych, także rodzinnym. – To rozszerzenie uprawnień lekarzy rodzinnych. Chodzi o to by piłkarz – amator miał wybór – tłumaczył kulisy spotkania Prezes Golba dodając, że Minister zdrowia przeprowadził niedawno podobną reformę przy fizjoterapeutach.
W dn. 03.01.2019 r., podczas omawiania zakresu nowego rozporządzenia zastanawiano się nad zasadnością złożoności procesu uzyskania orzeczenia.
Dotąd bowiem, by otrzymać orzeczenie lekarskie, sportowiec musi odwiedzić kilku specjalistów. Nasuwały się pytania, „czy to fikcja?” i „czy tak było?”
Spotkanie zakończono zapewnieniem, że również te niefortunne zapisy zostaną pozmieniane i wkrótce będzie gotowe nowe rozporządzenie w sprawie wydawania orzeczeń lekarskich amatorsko uprawiającym sport.
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 stycznia br. zmieniającego rozporządzenie w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń to najlepsze potwierdzenie, że te słowa nie zostały rzucone na wiatr.
Minister Zdrowia przesłał właśnie do konsultacji projekt nowego rozporządzenia ws. badań lekarskich dla sportowców zakładający zmiany, o które od dawna walczył m.in. Polski Związek Piłki Nożnej. – To może być przełomowa chwila w zakresie badań lekarskich dla sportowców – zapowiada Senator RP Mieczysław Golba.
To właśnie z inicjatywy Prezesa Podkarpackiego Związku Piłki Nożnej, którą wsparł wiceminister Sprawiedliwości Pan Marcin Warchoł prace w tym zakresie nabrały rozpędu. – To jest bardzo ważne, żeby sportowcy mieli lepszy i łatwiejszy dostęp do badań lekarskich w szczególności w mniejszych miejscowościach. W piłkę nożną grają wszędzie, więc nie można im tego utrudniać. Niech rozwijają się talenty, sport wśród dzieci i młodzieży – powiedział minister Marcin Warchoł.
103 instytucje, do których projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji mają czas na wniesienie uwag do końca stycznia br.
– Coś co jeszcze niedawno wydawało się nierealne staje się rzeczywiste. Po wielu latach funkcjonowania fikcji związanej z badaniami, udało się doprowadzić prawie do finału projekt nowego rozporządzenia – nie ukrywa radości Prezes Golba.
Z dużą radością informację o postępie prac przyjął Prezes Zbigniew Boniek. PZPN od wielu lat zabiegał o zmianę zapisów w rozporządzeniu.
Najprawdopodobniej nowe przepisy wejdą w życie w lutym br.
Najważniejsze zmiany w nowym rozporządzeniu:
– badania będą przeprowadzane raz w roku,
– opinię będą mogli wydawać poza lekarzami sportowymi również lekarze rodzinni,
– do rozgrywek dopuszczani będą również zawodnicy na podstawie oświadczeń o braku przeciwwskazań do uprawniania sportu.
